“Nelissen als huisleverancier van de gevelstenen van de IJzertoren”

In het lijstje van iconische gebouwen met Nelissen-stenen, staat de IJzertoren bovenaan. Na de Eerste Wereldoorlog was iedereen oorlogsmoe. Om de gedachte ‘Nooit meer oorlog’ te symboliseren, verrees in 1930 de IJzertoren. Maar kort na WOII verwoestten twee aanslagen het vredessymbool en gedenkmonument voor de gesneuvelden in Diksmuide. Tussen 1952 en 1964 bouwden arbeiders een nieuwe toren van 84 meter hoog. Daarvoor leverde het toenmalige dochterbedrijf van Nelissen uit Tienen alle gevelstenen. En 30 jaar later mocht de fabriek in Kesselt de stenen leveren voor de restauratie. Aan de basis daarvan lag de doortastendheid van Pol Grutman (76) uit Alken, die 35 jaar lang als vertegenwoordiger de familiale aanpak van Nelissen belichaamde.

“Welke tactiek ik als vertegenwoordiger gebruikte? Ah, mijn breed netwerk aanspreken en de klanten in de watten leggen. Dat is het enige geheim”, vertrouwt Pol Grutman ons toe. “Ik nam geregeld contact en hield mijn oren en ogen altijd open. Zo ging het ook bij de IJzertoren. Via een gezamenlijke kennis kwam ik bij Rudy Vereecke terecht, de architect die de renovatie leidde. Ik trakteerde hem bij de Limburgse mosselkoning in Tongeren. En daarna keuvelden we met een whisky aan de bar bij mij thuis. Zo ging de bal aan het rollen.”

“ Mosselen en whisky leidden tot renovatie van ijzertoren ”

Samenwerking beklonken in huisrestaurant

“Net zoals Pol hield ik ervan om aan tafel samenwerkingen te bezegelen”, vertelt Gaston Nelissen, eminent lid van de derde generatie. “Daarom nodigde ik klanten graag uit in Chateau Neercanne, op de grens tussen Riemst en Maastricht. Dat groeide zowat uit tot ons huisrestaurant.” Rudy Vereecke herinnert het zich nog levendig: “Ik bewaar leuke herinneringen aan dat etentje, terwijl het intussen toch al 25 jaar geleden is. Het maakt de familiaire klantenaanpak van Nelissen tastbaar.”

Vrachtwagencolonne naar Diksmuide

“Het originele lastenboek voor de tweede IJzertoren van 1952 leerde ons dat Nelissen 350.000 bakstenen leverde”, vervolgt de West-Vlaamse architect. “Zelf werkte ik toen nog niet in het bedrijf,” zegt Gaston Nelissen. “Maar ik had de indrukwekkende verhalen gehoord en de foto’s gezien van de lange vrachtwagencolonne, tsjokvol bakstenen voor de IJzertoren.”

Een baksteen op maat van de originele

“Voor de restauratie was het evident om opnieuw voor de Kesseltse steenfabriek te kiezen. Kwestie van zo dicht mogelijk bij het origineel te komen,” verduidelijkt Rudy Vereecke. “Maar die specifieke steen was niet meer in productie. Daarom vroegen we om speciaal voor de IJzertoren een nieuwe steen te maken — gebaseerd op de maassteen: een handgevormde, roodbruine en goed doorbakken steen. Eentje die bovendien bestand is tegen vorst, weer en wind. We werden in Kesselt met open armen ontvangen. En Gaston was meteen bereid de lookalike steen te produceren, ook al was het order relatief klein.”

Nieuwe restauratie met Nelissen-stenen

“Intussen zijn we nog eens 30 jaar verder,” mijmert Rudy Vereecke. “Het is tijd voor een tweede renovatie. En ook daarvoor doen we opnieuw een beroep op Nelissen.” Hij is aangesteld om als architect de restauratie te coördineren: “Zie Nelissen gerust als de huisleverancier van de gevelstenen van de IJzertoren.” En laat dat gezegd zijn door Rudi Vereecke, de huisarchitect van het IJzerbedevaartcomité — eigenaar en beheerder van het geklasseerde monument aan de IJzer.