Baekelsteen omarmt Het Gezondheidshuys als een maatpak

Eenheidsworst. Zo kan je de Nederlandse rijwoningen en flatgebouwen van net na WOII best typeren. De sociale woonwijk Keent – in het Nederlands-Limburgse Weert – is daar een exponent van. Tot in 2014 tenminste. Want toen zorgde Het Gezondheidshuys voor een welkome variatie. Nicole en Marc Maurer, een architectenechtpaar uit Maastricht, tekenden een fascinerend vormenspel uit. Daarvoor produceerde Nelissen de Baekelsteen, een hersenspinsel van Bert Baekelmans: met die steen suggereer je vrij eenvoudig verrassende en complexe metselverbanden.

Het Gezondheidshuys huisvest sociale appartementen, een huisartsenpost, een apotheek en een kinesistenpraktijk. Het gebouw doorbreekt het monotone karakter van de wijk. “Dat is vooral te danken aan de bijzondere Baekelsteen”, legt Nicole Maurer uit. “Die heeft aan een kant een extra groef. Eenmaal gevoegd lijkt hij daardoor op een halve steen. Zo vorm je creatieve metselverbanden zonder dat de metselaars de steen moeten kappen of zagen. Halfsteens, kops naast elkaar of wildverband? Als architect krijg je plots een waaier aan mogelijkheden.”

Als een maatpak

“De steen geeft het gebouw een look die recht doet aan het vakmanschap van de metselaar en grandeur uitstraalt”, gaat Marc Maurer verder. “Dat effect is nog sterker omdat we voor de voeg dezelfde donkerbruine kleur als die van de baksteen kozen. Die niet-alledaagse uitvoering zorgt voor een chic resultaat dat opvalt tussen monotone rijwoningen en flats.”

Nicole Maurer maakt de vergelijking met een maatpak: “Het Gezondheidshuys zit niet zomaar in een pret à porter-pakje. De gevel of huid van het gebouw is als de stof van een stijlvol kostuum. Als kleermakers geven wij het pak een ziel die recht doet aan de maatschappelijke functie, de gebruikers en de bewoners van het gebouw met de Baekelsteen.”

“ Met de Baekelsteen kunnen we het ontwerpproces opvatten als een creatief wiskundig spel ”

Puzzelblokken

“Naast de specifieke steen maakt ook het spel met de volumes het gebouw levendig”, merkt Marc Maurer op. “Het ontwerp is een ensemble bestaande uit een compositie van verschillende massa’s waarachter meerdere gebruiksfuncties schuil gaan. Het geheel gaat veel verder dan het tweedimensionaal stapelen van dozen. Het Gezondheidshuys is een sculpturaal gebouw waarbij grote blokken in elkaar grijpen. De Baekelsteen versterkt die eenheid. Want van op een afstand lijkt het gebouw een monoliet: enerzijds sterk ingebed in de wijk, anderzijds ermee contrasterend door het uitzicht en de details.”

Met piepschuim getest

De Baekelsteen komt uit de koker van uitvinder Bert Baekelmans. “Goh, noem me maar een allroundman – ik zat in het vastgoed, runde een fotozaak en verzamelde oude spulletjes”, zo omschrijft de geestelijke vader zichzelf bescheiden. “Het concept van een traditionele steen waarmee je goedkoper in kruisverband kan bouwen, rijpte vrij snel. Na een weekje experimenteren met steentjes van piepschuim, klopte ik al aan bij een patentenbureau. De echte vuurdoop kwam er toen ik de steen in mijn eigen woning gebruikte. Daarna vond ik in Nelissen een partner die het aandurfde mijn kindje te produceren. Het stelde me gerust dat ze in de voorbije 100 jaar al een aantal keren een nieuw bedachte baksteen succesvol op de markt brachten. En dat vertrouwen bleek volledig terecht.”